วิธีการตัดแต่งทรงพุ่ม แบบครูพักลักจำลักจำ จริงๆ เป็นศิษย์ยังไม่ครอบครู เขามีเปิดอบรม ก็ยังไม่ได้ไปเรียน เรียนแต่ปลูกมะนาว
555
อาจารย์ระวี ท่านสอนไว้ หลักการง่ายมากครับ
"ทำอย่างไรให้ใบทุกใบที่อยู่ในทรงพุ่ม มีความสามารถในการสังเคราะห์แสงสูงที่สุด"ผมขอให้ หลักคิดนี้ เป็นหลักคิดที่หนึ่งนะครับ
ในหลักคิดที่ 1 จะมีคำว่า สังเคราะห์ แสง ซึ่งหมายความว่า
ใบไม้ 1 ใบ ทำหน้าที่สองอย่างคือ กินอาหาร กับ สร้างอาหาร
การสร้างอาหาร คือ การสังเคราะห์แสงนั่นเองครับ
ใบเมื่อเริ่มต้น เป็นใบอ่อน จะกินอาหารอย่างเดียว จนตัวเองโตเต็มที่ จากนั้นจึงจะสร้างอาหาร พอสร้างไปจนใบเริ่มแก่ ก็จะสร้างน้อยลงเรื่อยๆ จนทำตัวเป็นเด็กอีกครั้ง คือ กินอย่างเดียว...
ฟังแล้ว เหมือน คนเลยเนอะ
ตอนเด็ก ต้องมีคนเลี้ยง คนดูแล
พอหนุ่มสาว ต้องทำงาน หาเลี้ยงตัวเอง และทะยอยสร้างเก็บ
พอแก่ตัว ทำงานหาเงินได้น้อยลง แล้วสุดท้ายก็ต้องให้คนอื่นๆ มาเลี้ยงแทน
วงจรชีวิตของใบไม้ นี้ ขอให้จดจำเป็นหลักคิดที่ 2ส่วนหลักคิด สุดท้ายคือ นิสัยของกิ่ง
กิ่งที่เติบโตได้ดี หรือเรียกว่า บ้าเติบโต เราเรียกว่า กิ่งกระโดง
ลักษณะสำคัญของกิ่งกระโดงคือ เติบโตทำมุม 90 องศากับพื้นโลก (ตั้งฉาก) ตรงสู่ฟ้า
กิ่งกระโดง จะมีนิสัย เร่งโต เร่งสร้างใบ ดังนั้นเขาจะโตเร็วมาก
เมื่อน้ำหนักมากขึ้น กิ่งจะเริ่มโน้ม ทำมุมลดลงสู่ดิน
ยิ่งกิ่งเอียงมากเท่าไร ยิ่งมีโอกาสติดดอก ออกผล มากขึ้นเท่านั้น
นิสัยของกิ่ง จะเป็นหลักคิดที่ 3 สำหรับการตัดแต่งทรงพุ่มพอเราเข้าใจหลักการทั้งสามแล้ว เราต้องเอามารวมกันทั้งหมดในการตัดแต่งทรงพุ่ม 1 ต้นครับ
ต้นไม้แต่ละต้น มีฟอร์ม หรือรูปทรง รูปร่าง ไม่เหมือนกัน ดังนั้น มันจึงไม่มีสูตรตายตัว ในการตัดแต่งทรง มีเพียงหลักคิด
------------------------------------------------------------
การตัดแต่งกิ่ง เพื่อสร้างทรงพุ่ม บางสวนบอกให้เลี้ยงเกิน 6 เดือน บางสวนบอก 2 เดือนก็ตัดแต่งได้ สำหรับสวนเกษตรโชคดีชุมแพ ผมมีหลักคิดง่ายๆ ครับ
การตัดแต่งกิ่งเพื่อสร้างทรงพุ่ม ก็เหมือนการเลี้ยงลูก... ลูกทำผิด จะปล่อยให้กิ่งที่ผิดเติบโตไปเรื่อยๆ หรือจะอบรมสั่งสอน เพื่อริบกิ่งไม่ดีทิ้งไป
ดังนั้นเมื่อปลูกต้นไม้ใดๆ แล้ว เขาแสดงอาการรอดตาย ยืนต้นโตใหญ่แล้ว ก็ควรเริ่มลงมือตัดแต่งกิ่งเพื่อสร้างทรงพุ่มได้เลย...
มิได้กำหนดช่วงเวลา แต่กำหนดจากสภาพของต้น
เพราะในการปลูก ต้นไม้บางพันธุ์ หรือผลกระทบจากวิธีปลูก อาจทำให้ต้นไมหยุดการเติบโตไปช่วงระยะเวลาหนึ่ง
แต่โดยมากก็ 2-3 เดือน ก็น่าจะเริ่มตัดแต่งกิ่งได้ โดยการตัดแต่งกิ่งครั้งแรก เป็นการตัดแต่งเพื่อสร้างทรง มากกว่า
-----------------------------------------
ช่วงวันหยุด ปิยะมหาราช ผมได้ขึ้นไปดูสวน พิจารณาแล้ว ผมว่า ถึงเวลาที่ตัดแต่งทรงพุ่มได้แล้ว (อันนี้อย่าเชื่อนะ อาจจะผิดก็ได้ 555)
เลยกำหนดวันหวยออก เอ้ย วันทำงานไว้ที่วันที่ 8 พ.ย. ที่ผ่านมา
โดยกระบวนการตัดแต่งของผม ในครั้งแรก มีเป้าหมายแค่
"วางกรอบทรงพุ่ม"1. ริบกิ่งที่ไม่ใช่กิ่งกระโดง ที่อยู่ในระดับความสูง 0-40 ซม. ออกให้หมด - เพื่อลดการกินอาหาร เนื่องจาก กิ่งที่อยู่ต่ำ ใบส่วนใหญ่จะไม่โดนแดด ใบส่วนใหญ่จึงทำหน้าที่ กินอาหาร (หลักคิดที่ 2) มากกว่าสร้างอาหาร
2. จากข้อ 1 เราจะได้ โคนต้นที่สะอาด รอบโคน แสงสามารถส่องถึง
3. จากนั้นมาพิจารณากิ่งกระโดง ที่เหลือทั้งหมด ว่าควรไว้ทรงพุ่มอย่างไร ในมุมมอง 3 มิติ ต้องมีกิ่งกระโดงหลักๆ เอียงทำมุมอย่างเหมาะสม และห่างระหว่างกิ่งทำมุมได้สมบูรณ์แบบ เช่น
- ถ้ามีกิ่งกระโดงกิ่งเดียวเลย ก็ไว้ทรงกิ่งเดียว (อนาคตมันแตกออกเองเป็นหลายๆ กิ่งแน่นอน)
- ถ้ามีกิ่งกระโดงทำมุมกันเป็น ตัว V อย่างสวยงาม และกิ่งกระโดงอื่นๆ เล็กกว่า สวยน้อยกว่า ก็เลือกสร้างทรงพุ่มแบบตัว V
- ถ้ากิ่งกระโดง ทำมุม เป็น ปิรามิดสามเหลี่ยมคว่ำ อย่างสวยงาม ก็เลือกทำทรง 3 ขา
- ถ้ากิ่งกระโดง ทำมุม เป็น ปิรามิดสี่เหลี่ยมคว่ำ อย่างสวยงาม ก็เลือกทำทรง 4 ขา
4. จากนั้น ดูกิ่งแขนงที่ออกจากกิ่งกระโดง ว่า มีกิ่งใด ที่เติบโตเข้าศูนย์กลาง ของทรงพุ่ม หรือไม่ ถ้ามี ตัดออก เพราะมันจะเติบโตไปบังกันและกัน
ในการสร้างทรงพุ่มครั้งแรก ผมทำแค่ 4 ข้อนี้ครับ
แค่ 4 ข้อ ก็ใช้เวลาเป็นนาทีต่อต้นเลยทีเดียว
สรุปที่ผ่านมา ตัดแต่งไปได้ 200 ต้น ประมาณ 5 แถว หมดแรง เลย
----------------------------------------
ให้คนงานทำก็ไม่ได้ เพราะส่วนใหญ่เป็นชาวไร่ ปลูกอ้อย มัน ข้าวโพด กันเป็นส่วนใหญ่
องค์ความรู้ในการตัดแต่งกิ่ง ไม่มีเลย
จะสอน ก็สอนได้นะ แต่ผมเองก็ยังไม่เก่ง ไม่แม่น
กว่าจะกลั่นออกมาเป็น 4 ข้อปฏิบัติ 3 หลักคิด ก็ศึกษาจาก VDO ของอาจารย์ และ VDO ของต่างชาติ แล้วเอามาปฏิบัติเองจริงๆ กว่าจะเข้าใจ ก็เรียกว่า ต้นมะนาว โกร๋น ไปแถวหนึ่งเต็มๆ 555
(ถ้าหลักผมผิดพลาด ช่วยแก้ไข ให้ความรู้ผมด้วยนะครับ)
--------------------------------------------------------
ต้นมะนาวก่อนเริ่มต้น
ริบกิ่งล่างๆ ออกให้หมดก่อน
ดูทรงพุ่ม ว่าควรตัดกิ่งกระโดงหรือกิ่งแขนงไหนออก
สุดท้าย ได้ทรง 3 เหลี่ยม (ที่อาจเลี้ยงต่อไปเลือก ตัว V ก็ได้นะ 555)
ภาพตัวอย่าง บางส่วนผมยังไม่ได้ตัดแบบสร้างทรงพุ่ม 100% นะครับ เพราะบางต้น ต้องไว้ใบบ้าง
อันนี้อีกตัวอย่าง ก่อนตัดแต่งทรง
หลังตัดแต่งทรง อันนี้คงเหลือ ทรงตัวไอ แต่ผมเหลือไว้กิ่งหนึ่ง (บางที ตัดไปอาจจะไม่ได้ตามหลัก 100% เพราะหลงหูหลงตาบ้างนะครับ 555)
